Pałac w Winnej Górze

Miejscowość upamiętniona pobytem znanego polskiego bohatera narodowego gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, który mieszkał tu w latach 1807–1817. Pierwotnie wieś należała do biskupów poznańskich, później po sekularyzacji do państwa pruskiego, a po 1807 r., do wspomnianego gen. J. H. Dąbrowskiego i jego spadkobierców: syna Bronisława, a od 1880 r. do wnuka po kądzieli - Napoleona Mańkowskiego. W rękach Mańkowskich dobra winnogórskie pozostawały do II wojny światowej, kiedy to podobnie, jak i w innych wielkopolskich majątkach, usuniętych właścicieli zastąpili niemieccy "trojhenderzy". Po wojnie przez wiele lat był siedzibą rolniczej placówki naukowo-badawczej.

We wsi jednonawowy barokowy kościół p.w. św. Michała z 1766 r., powiększony w 1912 r. o nowe prezbiterium i transept. Przy kościele kaplica grobowa J. H. Dąbrowskiego z 1863 r. z klasycystycznym sarkofagiem. W podziemiach kościoła krypta grobowa Dąbrowskich i Mańkowskich. W miejscowej plebani pracował znany naukowiec ks. St. Koziorowski. Kościół dostępny dla turystów, wejście przez małe drzwi we frontowej elewacji.

Barokowy pałac w Winnej Górze powstał w latach 1760–1770 staraniem biskupa T. Czartoryskiego. Po przejęciu dóbr Dąbrowski stworzył w pałacu rodzaj narodowego sanktuarium o romantycznym charakterze, zawierającego pamiątki i dokumenty związane z walkami Polaków. Liczne freski na ścianach upamiętniały bitwy i poległych legionistów - towarzyszy walki Dąbrowskiego. W pałacu prezentowany był również duży i znany obraz Gładysza "Wjazd gen. H. Dąbrowskiego do Poznania". Winna Góra po upadku Napoleona stała się ważnym ośrodkiem polskiej myśli narodowej. Bywali tu Julian Ursyn Niemcewicz, Władysław Syrokomla i Henryk Sienkiewicz. Na początku XX w. stan techniczny pałacu był na tyle zły, że ówczesny właściciel hr. Henryk Mańkowski zdecydował się na jego rozbiórkę i budowę nowej siedziby. Powstała ona w latach 1910-1911 wg projektu wielkopolskiego architekta Stanisława Boreckiego. Nie nawiązywała ona do starego pałacu, stworzona została w modnym stylu "klasycyzującego baroku". Mimo nadania jej formy tradycyjnego dworu z kolumnowym portykiem, była nowoczesną i stosunkowo dużą, bo praktycznie trzykondygnacyjną rezydencją. W nowej siedzibie panteonu chwały gen. Dąbrowskiego już nie odtworzono, część funkcji reprezentacyjnych przejął elegancki hol mieszkalny z kominkiem, wykonany wg angielskich wzorców. Budynek przetrwał do czasów obecnych. Wokół pałacu romantyczny park krajobrazowy. Izba Pamięci im. Jana Henryka Dąbrowskiego i pałac dostępne dla turystów.

Od 10 października 2018 roku w pałacu w Winnej Górze mieści się oddział Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy. We wnętrzach rezydencji, kojarzonej przede wszystkim z generałem Janem Henrykiem Dąbrowskim, mieszczą się pamiątki po twórcy Legionów Polskich we Włoszech. Stanowi on wiodącą postać w programie nowego muzeum. Planowane jest również otwarcie wystawy poświęconej najbardziej zasłużonym Wielkopolanom. Muzeum będzie przybliżać również kolejną wybitną postać związaną z czynem legionowym – blisko współpracującego z Dąbrowskim twórcę „Mazurka Dąbrowskiego” Józefa Wybickiego. Nie brakuje także historii właścicieli dóbr w Winnej Górze z rodu Mańkowskich, wśród których znajdziemy wiele postaci zasługujących na bliższe zainteresowanie – od córki wodza Legionów Bogusławy z Dąbrowskich Mańkowskiej po słynną z działalności szpiegowskiej w II wojnie światowej Klementynę Mańkowską.

• w weekendy od 9:00 do 15:00 (bez konieczności wcześniejszego umawiania się);
• w dni robocze od 8:00 do 14:00 (po wcześniejszym umówieniu telefonicznym lub mailowym.

• Bilet wstępu: 10 zł,
• Dzieci do 6 roku życia mogą zwiedzać bezpłatnie,
• Zwiedzanie z przewodnikiem: 30 zł.

Literatura:
M. Warkoczewska "Malarstwo i grafika epoki romantyzmu w Wielkopolsce", Poznań 1984.
M. Strzałko "Winna Góra",wydawnictwo W.B.P.,Poznań 1997.
Pałac w Winnej Górze przed przebudową (ok. 1910 r.), fot. L. Durczykiewicz
opracował:T. Osyra